Բարեկենդան

Բարեկենդան (1)

           Բարեկենդանը ժողովրդական տոն է, որը շարժական է՝ պայմանավորված Զատիկով: Տեւողությունը երկու շաբաթ է: Երկրորդ շաբաթը կոչվում է Բուն Բարեկենդան: Տոնը բնութագրվում է համայնական երգ ու պարով, խնջույքներով, խաղերով ու զվարճություններով, դիմակավորված ներկայացումներով, ավանդական կանոնավորված կենցաղային բարքերի գլխիվայր շրջմամբ (ներառյալ վանական խստակյաց բարքերով` Աբեղաթողի ծեսը), բազմազան ու համադամ ուտեստով եւ այլն: Լինելով շարժական՝ տոնը տեղի էր ունենում փետրվարին կամ մարտի սկզբին եւ կապվում էր գարնան գալուստի հետ։ Զվարճություններն արթնացող բնությանն ուրախ դիմավորելու խորհուրդն ունեին, ու մարդիկ միմյանց մաղթում էին բարի կենդանություն: Ներկայացումները կառնավալային էին, դիմակավորներով, դերերը` իրական կյանքի եւ իրական անձերի նմանակումներ: Ներկայացումները խմբավորվում են կենցաղային, պատմական,էթնոմշակութային, սիրային եւ արժեքային համակարգը ներկայացնող թեմաների շուրջ:     

           Բարեկենդանի տոնը մինչեւ 20-րդ դարի սկիզբը հայկական ամենասիրված տոներից էր, որն ուղեկցվում էր դիմակավորված ներկայացումներով, խաղերով, պարերով: 20-րդ դարի սկզբներին ընդհատված Բարեկենդանը շատ ընդհանրություններ ուներ եվրոպական եւ սլավոնական ժողովուրդների դիմակահանդեսների հետ: Այդ ժամանակաշրջանի տնտեսական, քաղաքական, հասարակական, մշակութային կյանքիխելահեղ արագությունը, մարդկանց մշակութային, գեղագիտական եւ հասարակական նոր պահանջմունքները, լրատվական դաշտի մատչելիությունը, անշուշտ, ներգործում են Բարեկենդանի ընթացքի, ձեւի, բովանդակության փոփոխությունների վրա, որը նոր զարգացումներ է ապրում ինչպես վերածննդի, այնպես էլ ծավալների ու նոր դրսեւորումների իմաստով (տես Հ. Խառատյան-Առաքելյան, Հայ ժողովրդական տոները, Երեւան, 2005, էջ 76-95): Բարեկենդանի տոնը, կարող է դրական ազդեցություն ունենալ համայնքների, հասարակության տարբեր խմբերի,անհատների փոխհարաբերությունների, ընկերայնության, սերտացման, հարգանքի ձեւավորման վրա, միաժամանակ նպաստել տոնահանդեսների զարգացումների՝ հայկական միջավայրին պատմականորեն եւ քաղաքակրթորեն հարազատ մշակույթին մոտեցմանը եւ հասարակական զվարճանքի ձեւավորմանը։

Comments are closed.