Հասարակական-տարիքային կարգավիճակի փոփոխության ծեսերը ներակայցնում են անցումն անձի սոցիալական և կենսաբանական տարիքին բնորոշող մի վիճակից կամ նույն վիճակում գտնվող խմբից մյուսը:
Տարիքային անցումային ծեսերը ներակայցնում են մարդու կենսաբանական փուլերը:
Տարեդարձը (ծննդյան) խորհրդային տարիներին մուտք գործած ծեսերից է, որը յուրաքանչյուր տարի նշում է մարդու ծնված օրը և փաստում նրա տարիքը: Տարեդարձի հիմնական չափորոշիչներից են նվեր մատուցելն ու տարեդարձի տորթի մոմերը հանգցնելու արարողությունը:
Հոբելյան է կոչվում մարդու յուրաքանչյուր քսանհինգամյակը նշող տարեդարձը, որը, ի տարբերություն այլ տարեդարձների, ուղեկցվում է տվյալ անձնավորության հասարակական, պրոֆեսիոնալ (կամ անձնական) վաստակի արժևորմամբ:
Սեռական հասունության ծեսերն ազդարարում են մարդու ֆիզիոլոգիական զարգացումը:
Առաջին դաշտանի ծեսերը փաստում էին աղջիկների սեռական հասունությունն ու հիմնականում ուղղված էին մաքրվելուն, սրբագործվելուն, ինչի համար առաջին դաշտանի ավարտից հետո նրանք լվացումներ էին անում եկեղեցում օրհնված ջրով:
Առաջին սափրվելու ծեսը նշում էր երիտասարդների սեռական հասունությունն ու հաճախ կատարվում էր հարսանեկան ծիսաշարի շրջանակներում` ներառելով ընծայաբերությունն ու քահանայի օրհնությունը: Առաջին ածիլած (խուզած) մազերը՝ որպես կոխի դեմ միջոց, պահվում էին` չվտանգելու համար երիտասարդի առնականությունը:
Կրթական հաստատությունների հետ կապված անցումային ծեսերը փաստում են այս կամ այն մակարդակի կրթական հաստատություններն ավարտելը կամ ընդունվելը:
Հրաժեշտ մանկապարտեզին հանդեսն իրականացվում է մինչդպրոցական կրթական համալիրների շրջանակում և նշում անցումը երեխաների մանուկ` մինչդպրոցական, տարիքից դպրոցականին:
Առաջին զանգ ծիսակատարությունն իրականացվում է դպրոցներում և նշվում է առաջին դասարան ընդունվելու հանգամանքը, որի ժամանակ հատուկ դեր է նախատեսված տասներորդ դասարան փոխադրվածների համար:
Վերջին զանգը հանդիսավոր (առանձին դպրոցներում) և տոնական (առանձին բնակավայրերում? բոլոր շրջանավարտների մասնակցությամբ) արարողությունների հաջորդականությունն է, և փաստում է դպրոցն ավարտելը:
Բուհ կամ մասնագիտացված ուսումնական հաստատություն ընդունվելու ծեսերը, չունենալով ընդհանուր կառուցվածք, կարող են լինել ինչպես առանձին ուսումնական հաստատությունների շրջանակում կազմակերպած հանդիսավոր արարողություն, այնպես էլ ընտանեկան ծես` ներառելով խնջույք և նվեր տալը, որոնց նպատակն է շնորհավորել և նշել ընդունված անձի նոր (ուսանող) կարգավիճակը:
Բուհ-ն ավարտելու կապակցությամբ ծեսերը, չունենալով ընդհանուր կառուցվածք, յուրաքանչյուր հաստատությունում ընթանում են առանձնահատուկ արարողակարգով, որի ընթացքում շնորհվում են ավարտական դիպլոմներ: Այս իրադարձությունը հաճախ նշվում է նաև ընտանիքի և ընկերների միջավայրում: