«Երիտասարդները ստեղծում են համը. խոհարարություն և արհեստներ»․ այս խորագրի ներքո է անցկացվում Արհեստների միջազգային 4-րդ փառատոնը, ինչը հուշում է, որ այս տարի փառատոնի ուշադրության կենտրոնում են երիտասարդները՝ որպես մշակութային ժառանգությունը պահպանողներ։
Մասնագիտական կրթության և ուսուցման հետևյալ հաստատությունները մասնակցում են փառատոնին․ Երևանի զբոսաշրջության, սպասարկման և սննդի արդյունաբերության հայ-հունական պետական քոլեջ, Վարդենիսի Բադեյան պետական քոլեջ, Ալավերդու պետական քոլեջ, Դիլիջանի բազմագործառութային պետական քոլեջ, Հրազդանի արհեստագործական պետական ուսումնարան, Արարատի պետական քոլեջ։
Փառատոնի շրջանակում կանցկացվի նաև խոհարարական մրցույթ։
Ժողովրդական արվեստների թանգարանը հայտարարում է թանգարանի հավաքածուի համալրում։
Առաջնահերթություն է տրվում հետևյալ մշակութային արժեքներին. գորգերի տեսակներ, ասեղնագործության նմուշներ, արձանագիր կենցաղային իրեր, խեցեգործության նմուշներ, երաժշտական գործիքներ, տարազի տարբեր շրջանների նմուշներ, հին կահույքի մասեր, արծաթյա հին զարդեր և գոտիներ, ինչպես նաև Թանգարանի հետ կապված անձանց (Հովհաննես Շարամբեյան, Հաբեթնակ Բաբայան և այլք) հետ կապված անձնական իրեր և ստեղծագործություններ:
Հայտը ներկայացնող անձը պետք է ունենա տվյալ առարկայի փորձագիտական եզրակացությունը՝ համաձայն պետական գնման չափորոշիչների, լուսանկարը, առարկայի տվյալները, առարկայի գնման համար առաջարկվող արժեքը, առարկայի սեփականատիրոջ համաձայնությունը:
Հունիսի 21-22-ը Գեղարքունիքի մարզի Գավառ համայնքում կանցկացվի արհեստների միջազգային 4-րդ փառատոնը: Գավառը կդառնա արհեստների, ավանդական երգ ու պարի, համեղ ուտեստների տոնական վայր:
Մի քանի գոտուց բաղկացած տաղավարներում արհեստավորները կցուցադրեն հայկական և այլ ազգերի արհեստագործությունը, հուշանվերային արտադրանքը: Այցելուները կմասնակցեն վարպետաց դասերին, հնարավորություն կունենան ծանոթանալու ազգային խոհանոցի բազմազանությանն ու առանձնահատկություններին: Նախատեսվում է իրականացնել ազգային խոհանոցին առնչվող տարաբնույթ ցուցադրություններ և մրցույթներ:
Փառատոնը կդառնա ՀՀ համայնքերում ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանությանն ու արժևորմանը նպաստող կարևոր հարթակ, կընդլայնվի համայնքային մասնակցությունը, ոլորտի անհատ վարպետների և կազմակերպությունների, ինչպես նաև միջազգային մշակութային համագործակցությունը:
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարին կից ոչ նյութական մշակութային ժառանգության հարցերի մասնագիտական խորհրդի հերթական նիստում քննարկվել են Հայաստանի համայնքներից, գիտամշակութային հաստատություններից և հասարակական կազմակերպություններից ստացված նոր առաջարկներ:
Ներկայացված առաջարկները վերաբերել են տարբեր համայնքներում առկա կենսունակ, ինչպես նաև անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքներին։ Դրանցում ներկայացվում են համայնքների ոչ նյութական մշակութային ժառանգության դրսևորումները՝ բնութագրական ավանդույթները, արհեստագործական հմտություններն ու սովորույթները։
Քննարկման ընթացքում մասնագետները մանրամասն վերլուծել են առաջարկները՝ կարևորելով դրանց լրացման, հստակեցման և խմբագրման անհրաժեշտությունը։ Համապատասխանեցված և լրացված տեղեկատվության հիման վրա ներկայացված արժեքները կգրանցվեն ՀՀ ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների կենսունակ և անհապաղ պաշտպանության ցանկերում։
Քննարկման մասնակիցներն անդրադարձել են ՀՀ ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների գույքագրման անհրաժեշտությունը՝ ընդգծելով համայնքների, ստեղծագործական խմբերի և անհատ կրողների մասնակցության կարևորությունը։ Այդ գործընթացին առնչվող առաջարկները կարող են ներկայացվել ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարություն՝ համապատասխան ձևաթղթերը ներբեռնելով հետևյալ հղմամբ՝ https://tinyurl.com/29nf3sm9 ։
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության ֆինանսական աջակցությամբ և «Սևան» երիտասարդական ակումբ հասարակական կազմակերպության նախաձեռնությամբ մեկնարկել է «ՍևանաՑանց» ծրագիրը:
«ՍևանաՑանց» ծրագիրը հավանության է արժանացել «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության ծրագրեր» անվանակարգով դրամաշնորհային մրցույթում:
Ծրագրի նպատակն է ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի համայնքներում երիտասարդների շրջանում տարածել ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության գաղափարը՝ նպաստելով մշակութային և բնապահպանական կրթության խթանմանը, երիտասարդության շրջանում դրա տարածմանն ու շարունակականության ապահովմանը:
Ծրագրի շրջանակում նախատեսվում է կազմակերպել «ՍևանաՑանց» մշակութային երիտասարդական եռօրյա ճամբար, որտեղ կներգրավվեն ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի տարբեր համայնքների երիտասարդներ:
Դասընթացավարների ուղղորդմամբ մասնակիցները ձեռք կբերեն ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ճանաչման, հավաքագրման, պահպանման, ինչպես նաև Սևանա լճի ու հարակից շրջակա միջավայրի, կլիմայի փոփոխության ազդեցության մասին գիտելիքներ ու գործնական հմտություններ:
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության ֆինանսական աջակցությամբ Լոռու մարզի Ալավերդի, Օձուն, Ախթալա և Տավուշի մարզի Իջևան համայնքներում մեկնարկել են գորգագործության և կարպետագործության դասընթացներ:
Դրանք իրականացվում են ԿԳՄՍ նախարարության «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության ծրագրեր» անվանակարգով սահմանված դրամաշնորհի շրջանակում։
Դասընթացները Լոռու մարզի համայնքներում իրականացնում է «Արևածին» կրթամշակութային հասարակական կազմակերպությունը, Տավուշի մարզում՝ «Թելիկ» հասարակական կազմակերպությունը:
Դասընթացների միջոցով մասնակիցները ձեռք կբերեն նոր գիտելիքներ ու հմտություններ՝ ստանալով ստեղծագործական ինքնարտահայտման, ազգային ձեռարվեստի ոճերի ու տարածաշրջանային առանձնահատկությունների պահպանման, ինչպես նաև տնտեսապես կայուն գործունեություն ծավալելու հնարավորություն։ Դասընթացներին մասնակցում են տարբեր տարիքային խմբերի կանայք և աղջիկներ:
Մարտի 21-ին՝ ժամը 14։30-ին, Ալավերդու արհեստագործական պետական ուսումնարանում տեղի կունենա համատեղ ցուցահանդեսի բացում։ Ներկայացված կլինեն «Արևածին» ՀԿ-ի «Ձեռամբ հյուսած» ծրագրի շրջանակում հյուսված գորգերը և Ալավերդու արհեստագործական պետական ուսումնարանի աշակերտների աշխատանքները։ Բացման արարողությունը կուղեկցվի երաժշտական կատարումներով, կարճամետրաժ ֆիլմերի ցուցադրությամբ և հյուրասիրությամբ։
«Եվրոպական ժառանգության օրեր» ծրագրի շրջանակում օրերս կայացել է «Եվրոպական ժառանգության երիտասարդ կերտողներ» մրցույթի համաեվրոպական ժյուրիի քվեարկությունը: Արդյունքում` Հայաստանը ներկայացնող Նարե Թովմասյանի և Հասմիկ Սիմոնյանի (քաղաք Գյումրի) «Սասնա ծռեր․ փայտյա խաղ-փազլ հայկական էպոսի մասին» աշխատանքն ընդգրկվել է այս տարվա հաղթողների ցանկում (տեսանյութը՝ https://www.youtube.com/watch?v=11K0zl_1Ks0 )։ Ամենամյա համաեվրոպական մրցույթի Հայաստանի ազգային փուլն իրականացնում է Ե․ Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանը՝ ԿԳՄՍ նախարարության համակարգմամբ։ 2025 թվականի մայիսին գյումրեցի պատանիները կմեկնեն Ֆրանսիայի Ստրասբուրգ քաղաք՝ մասնակցելու մրցանակաբաշխության պաշտոնական արարողությանը: Հիշեցնենք, որ նախորդ տարի Հայաստանը ներկայացնող՝ Աբովյան քաղաքի «Հայելիցներ» թիմի «Գեղարդ» տեսանյութը ևս «Եվրոպական ժառանգության երիտասարդ կերտողներ» համաեվրոպական մրցույթի հաղթողների թվում էր:
Փետրվարի 7-23-ը Հնդկաստանի Ֆարիդաբադ քաղաքում անցկացվում է Սուրաջկունդի արհեստների 38-րդ միջազգային փառատոն-տոնավաճառը, որը միավորում է տարբեր երկրների մշակութային ժառանգությունը և արհեստների վարպետներին։ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության ֆինանսական աջակցությամբ հեղինակավոր այս միջոցառմանն ամեն տարի Հայաստանը ներկայացնում են «Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարան» ՊՈԱԿ-ի վարպետները՝ ասեղնագործուհի Արմենուհի Խաչատրյանը, գորգագործության վարպետ Մարինե Ղարիբյանը և տիկնիկագորրծ Թագուհի Ասատրյանը։ Հիմնականում ներկայացվում են հայկական գործվածքը (կարպետներ, ասեղնագործ և թաղիքից պատրաստված աշխատանքներ, դեկորատիվ-կիրառական արվեստի նմուշներ) և հուշանվերներ, զուգահեռ իրականացվում են ձեռագործ աշխատանքների վարպետության դասեր: Սուրաջկունդի արհեստների ամենամյա փառատոներին Հայաստանի ներկայացուցիչների շարունակական մասնակցությունն ամրագրված է 2022 թվականի հուլիսի 4-ին Երևանում կայացած «Առևտրի, տնտեսական, տեխնոլոգիաների, գիտության, կրթության և մշակույթի բնագավառներում hայ-հնդկական միջկառավարական հանձնաժողովի 8-րդ նիստի արձանագրության» դրույթներում: Այն ուղղված է Հայաստան-Հնդկաստան մշակութային համագործակցության խթանմանը` ընդգծելով երկու ժողովուրդների մշակութային կապերն ու համատեղ ավանդույթները։
Փարիզում տեղի է ունեցել «Հայկական ոչ նյութական մշակութային ժառանգությունը. լեզու, երաժշտություն, պատմություններ, արհեստներ» խորագրով գիտաժողով՝ նվիրված Հայաստանի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության հիմնախնդիրներին, պետական քաղաքականությանը և ծրագրային ուղղություններին առնչվող հարցերին: Գիտաժողովին զեկույցով հանդես է եկել ԿԳՄՍ նախարարության մշակութային ժառանգության վարչության պետ Աստղիկ Մարաբյանը, որը ներկայացրել է ոլորտում Հայաստանի Հանրապետության պետական քաղաքականության շրջանակը՝ օրենսդրական դաշտը, զարգացման ուղղությունները և ռազմավարական առաջնահերթությունները: Գիտաժողովի շրջանակում ցուցադրվել են «Ինչպես են ստեղծվում արհեստները» անիմացիոն տեսաշարի՝ գորգագործությանը և դարբնությանը նվիրված ֆիլմերը: Գիտաժողովի բացմանը ելույթներով հանդես են եկել Ֆրանսիայում ՀՀ դեսպան Արման Խաչատրյանը, Ինալկո համալսարանի փոխնախագահ Ռիմա Սլեիմանը, նույն համալսարանի հայագիտության կենտրոնի տնօրեն Անահիտ Տոնապետյանը, Œuvre d’Orient-ի տնօրեն Պասկալ Գոլնիշը, Ֆրանսիայի պատմամշակութային ժառանգության ինստիտուտի ներկայացուցիչը, ինչպես նաև մշակութային տարբեր հաստատությունների ներկայացուցիչներ։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում Հայաստանի Հանրապետության մշտական ներկայացուցիչ Արամ Հակոբյանը ներկայացրել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի շրջանակում հայկական ոչ նյութական մշակութային ժառանգության հանրահռչակման ուղղությամբ արված աշխատանքները: Հայաստանի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության հիմնախնդիրներին նվիրված միջազգային գիտաժողովում ամփոփել են ոլորտի ձեռքբերումները և մատնանշվել հետագա պահպանության խթանումը զարգացնելու ուղղությունները: Գիտաժողովն անցկացվել է ֆրանսիական Œuvre d’Orient կազմակերպության նախաձեռնությամբ, ինչպես նաև Ինալկո հիմնադրամի և Ֆրանսիայի պատմամշակութային ժառանգության ինստիտուտի հետ համագործակցությամբ: