Մայրենի լեզվի միջազգային օր. ամփոփվել է «Յէ՛կ նախշուն զո¨ւրո¨ւց անէնք» տեսանյութերի մրցույթը

Մայրենի լեզվի միջազգային օր. ամփոփվել է «Յէ՛կ նախշուն զո¨ւրո¨ւց անէնք» տեսանյութերի մրցույթը

Մայրենի լեզվի միջազգային օր. ամփոփվել է «Յէ՛կ նախշուն զո¨ւրո¨ւց անէնք» տեսանյութերի մրցույթը

Մայրենի լեզվի միջազգային օրվա կապակցությամբ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը շնորհակալագրերով է պարգևատրել օրվա շրջանակում կազմակերպված «Յէ՛կ նախշուն զո¨ւրո¨ւց անէնք» խորագրով հեղինակային տեսանյութերի մրցույթում հաղթած 12 ուսումնական հաստատություններին:

Միջոցառմանը ներկա են եղել նախարարի տեղակալներ Արաքսիա Սվաջյանը, Դանիել Դանիելյանը և Ալֆրեդ Քոչարյանը:

ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը շնորհավորել է Մայրենի լեզվի միջազգային օրվա առթիվ և ընդգծել բարբառների պահպանման ու հանրահռչակման կարևորությունն այդ համատեքստում. «Սա առիթ է՝ անդրադառնալու մեր լեզվի հարստությանն ու բազմաշերտությանը և այն դարձնելու առավել տեսանելի նաև հանրային լայն շրջանակների համար»:

Ժաննա Անդրեասյանի խոսքով՝ ԿԳՄՍ և Արտաքին գործերի նախարարությունները հետևողական քայլեր են ձեռնարկում՝ պահպանելու Լեռնային Ղարաբաղի ոչ նյութական մշակութային ժառանգությունը: «Բարբառը դրա կարևորագույն դրսևորումն է, և բոլորս պետք է հետևողական լինենք՝ պատշաճորեն պահպանելու ոչ նյութական ժառանգության բոլոր տարրերը: Կարևորում ենք, որ ուսումնական հաստատությունները ևս մաս կազմեն այս գործընթացին, առավել ևս, որ բարբառների ուսումնասիրությունը կրթական ծրագրի մաս է: Շատ ենք կարևորում այն արժեքային դրսևորումը, որ ձեռք եք բերել այս մրցույթի համար նախապատրաստվելու ընթացքում»,- ասել է նախարարը և ընդգծել ուսումնական հաստատությունների բարձր մասնակցայնությունը:

Մրցույթն անցկացվել է դպրոցների, նախնական և միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատությունների սովորողների շրջանում: Համաձայն մրցութային կանոնների՝ յուրաքանչյուր ուսումնական հաստատություն կարող էր ուղարկել մինչև մեկ րոպե տևողությամբ մեկ տեսանյութ, որում Արցախի բարբառով ներկայացվել է ոչ նյութական մշակութային ժառանգության տարրեր պարունակող /խոհանոց, ծեսեր, ավանդույթներ, երգ, պար և այլն/ բեմականացում: Ներկայացվել է շուրջ 600 տեսանյութ, որից չափանիշներին համապատասխանել են 300-ը: Հաղթող են ճանաչվել 12 տեսանյութ, որոնք կհրապարակվեն ԿԳՄՍ նախարարության սոցիալական հարթակներում:

Գնահատումն իրականացրել է մրցութային հանձնաժողովը, որում ընդգրկված էին ներկայացուցիչներ ԿԳՄՍ նախարարությունից, Լեզվի կոմիտեից, ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտից և ԿԶՆԱԿ-ից:

Հաղթող ուսումնական հաստատություններն են.

ՀՀ Սյունիքի մարզի Գորիսի Յու. Բախշյանի անվան թիվ 3 հիմնական դպրոց,

Հայ-չինական բարեկամության դպրոց,

ՀՀ Սյունիքի մարզի Կապանի արվեստի պետական քոլեջ,

ՀՀ Արմավիրի մարզի Էջմիածնի Վարդգես Համազասպյանի անվան պետական քոլեջ,

Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջ,

ՀՀ Սյունիքի մարզի Ագարակի միջնակարգ դպրոց,

ՀՀ Շիրակի մարզի Գյումրու Վ. Թեքեյանի անվան թիվ 2 ավագ դպրոց,

Երևանի Եղիշե Չարենցի անվան թիվ 67 դպրոց,

Երևանի Գ. Գյուլբենկյանի անվան թիվ 190 ավագ դպրոց,

ՀՀ Կոտայքի մարզի Աբովյանի թիվ 6 հիմնական դպրոց,

ՀՀ Շիրակի մարզի Գյումրու թիվ 40 հիմնական դպրոց,

«Երևակ» կրթահամալիր:

Միջոցառման ընթացքում երաժշտական կատարումներով հանդես են եկել Հայ-չինական բարեկամության դպրոցի և Կապանի արվեստի պետական քոլեջի սովորողները:

Միջոցառման շրջանակում ԿԳՄՍ նախարարը պարգևատրել է նաև Սերգեյ Փարաջանովի 100-ամյակին նվիրված «Մեր ու բոլորի Փարաջանովը» մրցույթի հաղթողներին:

«ԿԳՄՍ նախարարությունում լավ ավանդույթ է ձևավորվել անվանի մարդկանց հոբելյանների շրջանակում անցկացնել մրցույթներ: Այս տարի այդ առիթները բազմաթիվ են: Հատկանշական է, որ սովորողների շրջանում մրցույթները լայն տարածում են գտնում՝ մեծացնելով մասնակիցների շրջանակը: Սա յուրօրինակ կրթական գործընթաց է, որով նոր գիտելիք եք ձեռք բերում՝ զուգահեռ արժևորելով մեր նշանավոր հայրենակիցներին և սովորելով նրանցից»,- ասել է նախարարը: Ժաննա Անդրեասյանը շնորհակալություն է հայտնել ուսումնական հաստատություններին և սովորողների ընտանիքներին՝ արդյունավետ աշխատանք իրականացնելու և համապատասխան արժեհամակարգ ձևավորելու համար:

Իրենց ելույթներում մրցույթի հաղթողները կիսվել են իրենց տպավորություններով՝ նշելով, որ հետաքրքրված են Փարաջանովի արվեստով: Իրազեկվելով մրցույթի մասին՝ մասնակիցները նախապես ուսումնասիրել են նրա կենսագրությունն ու ստեղծագործական ուղին, հաճախել թանգարան՝ ավելի մոտիկից ճանաչելու արվեստագետին:

Հայաստանի ժողովրդական արվեստը ներկայացվում է Սուրաջկունդի արհեստների 37-րդ միջազգային փառատոնում

Հայաստանի ժողովրդական արվեստը ներկայացվում է Սուրաջկունդի արհեստների 37-րդ միջազգային փառատոնում

Հայաստանի ժողովրդական արվեստը ներկայացվում է Սուրաջկունդի արհեստների 37-րդ միջազգային փառատոնում

2024 թ. փետրվարի 2-18-ը Հնդկաստանի Ֆահրիդաբադ քաղաքում անցկացվում է Սուրաջկունդի արհեստների 37-րդ միջազգային փառատոնը:

Հայաստանից փառատոնին մասնակցում են Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանի «Արար. ազգային մշակույթի պահպանումը, տարածումը, զարգացումն ու հանրահռչակումը Հայաստանի Հանրապետության մարզերում» ծրագրում ընդգրկված վարպետներ` ասեղնագործուհի Արմենուհի Խաչատրյանը (ՀՀ Արմավիրի մարզ, Բաղրամյան համայնք), գորգագործության վարպետներ Սուզաննա Ավետիսյանը (ՀՀ Կոտայքի մարզ, Ջրվեժ համայնք) և Անի Մարտիրոսյանը (ՀՀ Կոտայքի մարզ, Զառ համայնք):

Ցուցադրությանը հիմնականում ներկայացված է հայկական գործվածքը՝ կարպետներ, ասեղնագործ և թաղիքից պատրաստված աշխատանքներ, դեկորատիվ-կիրառական արվեստի նմուշներ, հուշանվերներ, զուգահեռ իրականացվում են ձեռագործ աշխատանքների վարպետության դասեր:

Սուրաջկունդի արհեստների ամենամյա փառատոնին Հայաստանի ներկայացուցիչների շարունակական մասնակցությունը ամրագրված է 2022 թ. հուլիսի 4-ին Երևանում կայացած «Առևտրի, տնտեսական, տեխնոլոգիաների, գիտության, կրթության և մշակույթի բնագավառներում hայ-հնդկական միջկառավարական հանձնաժողովի 8-րդ նիստի արձանագրության» դրույթներում:

Այն ուղղված է Հայաստանի և այլ երկրների ժողովրդական ստեղծագործողների միջև համագործակցության նոր հեռանկարների ձևավորմանը, ժողովրդական ստեղծագործության ճանաչելիության բարձրացմանն ու փոխհարստացմանը: Միտված է նաև Հնդկաստան-Հայաստան մշակութային համագործակցության խթանմանը` որպես հնդիկ և հայ ժողովուրդների մշակութային ժառանգության պահպանության լավագույն դրսևորում:

«Ինքնության դարբնոց». ներառական կրթական ծրագիրն իրականացվել է Երևանում, Տավուշի, Վայոց ձորի և Գեղարքունիքի մարզերում

«Ինքնության դարբնոց». ներառական կրթական ծրագիրն իրականացվել է Երևանում, Տավուշի, Վայոց ձորի և Գեղարքունիքի մարզերում

«Ինքնության դարբնոց». ներառական կրթական ծրագիրն իրականացվել է Երևանում, Տավուշի, Վայոց ձորի և Գեղարքունիքի մարզերում

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ «Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարան» ՊՈԱԿ-ն արդեն երեք տարի է իրականացնում է «Ինքնության դարբնոց» ծրագիրը: Այն կրում է շարունակական բնույթ և 2024 գարնանը կտրվի ծրագրի մեկնարկը:
«Ինքնության դարբնոց» ծրագրի շրջանակում ժողովրդական արվեստին նվիրված անվճար դասընթացներ են անցկացվում հասարակության մի շարք խոցելի խմբերի համար։
Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանը պատրաստ է հնարավորության սահմաններում ծրագրի շահառուներին, համագործակցող կազմակերպություններին ներառել իր հետագա ծրագրերում և աջակցել արհեստների ոլորտում իրենց առաջին քայլերն անող վարպետներին: Այժմ թանգարանում անցկացվում են տարբեր արհեստների դասընթացներ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների համար։
Տեղեկացնենք, որ 2023 թ. «Ինքնության դարբնոց» ծրագիրն իրականացվել է Երևանում, Վայոց ձորի և Տավուշի մարզերում։ Ծրագրի շրջանակում անցկացվել են «Ստվերների թատրոնի», փայտարվեստի, կարպետագործության և ասեղնագործության, թաղիքագործության դասընթացներ:
2023 թվականին «Ստվերների տիկնիկային թատրոնի» դասընթացները ներառվել են ծրագրում՝ հաշվի առնելով, որ այն ընդգրկված է ՀՀ անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկում։ Թանգարանը համագործակցել է «Այրոգի» ստվերների թատրոնի հետ։ Դասընթացի արդյունքում ձևավորվել է 4 թատերական խումբ, որոնք «Ստվերախաղքի ազգային երրորդ փառատոնին» տարբեր անվանակարգերում արժանացել են մրցանակների։
Փայտարվեստի դասընթացներն անցկացվել են Երևանում՝ թանգարանի փայտարվեստի ցուցասրահում և Վայոց ձորում՝ «Փայտփորիկ» նախաձեռնության համագործակցությամբ: Մասնակիցները պատրաստել են գդալ-շերեփներ, թիակ-խառնիչներ, գաթանախշիչներ, դաղդղաններ և կախազարդեր, ծանոթացել են Ժողովրդական արվեստների թանգարանի փայտարվեստի լավագույն նմուշների զարդանախշերին:
Կարպետագործության դասընթացներն անցկացվել են Իջևան քաղաքում «Թելիկ» ՀԿ-ի հետ համագործակցությամբ: Դասընթացների առանցքում է եղել շուլալ կարպետը, որը ևս ընդգրկված է ՀՀ անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկում։ Մասնակիցները նշված տեխնիկայով գործել են փոքրիկ կարպետներ:
«Ինքնության դարբնոց» ծրագրի շրջանակում «Զատիկ» երեխաների աջակցության կենտրոնում երեխաները ծանոթացել են հայկական գորգագործության և կարպետագործության հիմնական զարդանախշերին: Կարպետագործության դասընթացներ են անցկացվել նաև «Երևանի թիվ 1 տուն-ինտերնատում» և «Մարի Իզմիրլյանի անվան մանկատանը»: Ժողովրդական արվեստի հետ շփումից զատ, այս դասընթացները բարերար ազդեցություն ունեն մեծահասակների և հատուկ կարիքներ ունեցող երեխաների առողջության, ժամանցի արդյունավետ կազմակերպման գործում:
Ծրագրի շրջանակում «Ջերմիկ անկյուն» խմբային տան Առինջի մասնաճյուղի հաշմանդամություն ունեցող անձինք զբաղվել են թաղիքագործությամբ, որը ևս ընդգրկված է ՀՀ անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկում։ Դասերն անցկացվել են «Կենաց տուն» ՀԿ-ի հետ համագործակցությամբ:
Ծրագիրն այս երեք տարիների ընթացքում իրականացվել է Երևանում, Տավուշի, Վայոց ձորի և Գեղարքունիքի մարզերում: Ծրագրի իրականացման ընթացքում աշխատանքով ապահովվել են ժողովրդական արվեստի ոլորտի ութ մասնագետ։ Ծրագրի միջոցով շուրջ 200 շահառու ծանոթացել է ժողովրդական արվեստին, հանդես եկել որպես ստեղծագործող:

Ասուանի մշակույթի և արվեստի միջազգային փառատոնին հրավիրվում են մասնակցելու ավանդական պարի խմբեր

Ասուանի մշակույթի և արվեստի միջազգային փառատոնին հրավիրվում են մասնակցելու ավանդական պարի խմբեր

Ասուանի մշակույթի և արվեստի միջազգային փառատոնին հրավիրվում են մասնակցելու ավանդական պարի խմբեր

2024 թ. փետրվարի 15-22-ը Եգիպտոսի Արաբական Հանրապետության մշակույթի նախարարությունը՝ համագործակցելով Եգիպտոսի Արաբական Հանրապետության զբոսաշրջության և հնությունների նախարարության հետ, Ասուան նահանգում կազմակերպում է Ասուանի մշակույթի և արվեստի միջազգային փառատոնը:
Փառատոնին կարող են մասնակցել 12 անձից բաղկացած ավանդական պարի խմբեր: Եգիպտական կողմը հոգում է մասնակիցների կեցության, ներքին փոխադրումների ծախսերը, ինչպես նաև ապահովում է տեխնիկական սարքավորումներով:
Մասնակից կողմը պետք է հոգա ավիատոմսերի, անհրաժեշտության դեպքում՝ այլ սարքավորումների փոխադրման և բժշկական ապահովագրության ծախսերը:
Փառատոնի մասնակցության հայտերը անհրաժեշտ է լրացնել մինչև 2024 թ. հունվարի 20-ը և ուղարկել [email protected] էլեկտրոնային հասցեին:
Հարցերի դեպքում կարող եք զանգահարել ՀՀ ԿԳՄՍՆ մշակութային ժառանգության վարչություն՝ (+374) 010-599-629 հեռախոսահամարով:

ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանն այցելել է ժողովրդական վարպետ Ալլա Սարգսյանի արվեստանոց

ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանն այցելել է ժողովրդական վարպետ Ալլա Սարգսյանի արվեստանոց

ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանն այցելել է ժողովրդական վարպետ Ալլա Սարգսյանի արվեստանոց

ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը տարեմուտին այցելել է տիկնիկագործ, ժողովրդական վարպետ Ալլա Սարգսյանի արվեստանոց՝ ծանոթանալու վերջինիս գործունեությանը:
Ժաննա Անդրեասյանին ուղեկցել են նախարարի տեղակալ Ալֆրեդ Քոչարյանը, Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանի տնօրեն Լուսինե Թորոյանը:
Ալլա Սարգսյանը Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանի կողմից ստացել է ժողովրդական վարպետի կոչում՝ որպես ինքնուս տիկնիկագործ և ԿԳՄՍ նախարարության համակարգմամբ մասնակցել է միջազգային փառատոների: Մասնավորապես Շարժայի «Ժառանգության օրեր» փառատոնին և վերջերս կայացած Ստրասբուրգի Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառին, որտեղ ներկայացվել է նաև հայկական տիկնիկագործական արհեստը: Նշենք, որ տոնավաճառին Հայաստանը մասնակցում էր առաջին անգամ՝ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության նախաձեռնությամբ, ԵԽ-ում Հայաստանի Հանրապետության մշտական ներկայացուցչության համագործակցությամբ և Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանի համակարգմամբ:
Տոնավաճառի հայկական տաղավարում ավելի քան 60 հայ վարպետների 400 տարատեսակ ձեռագործ աշխատանքներ են ներկայացվել, այդ թվում՝ տիկնիկագործության:
ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը շնորհակալություն է հայտնել Ալլա Սարգսյանին ոլորտում ակտիվ գործունեության, պետության հետ արդյունավետ համագործակցության, միջազգային փառատոներում Հայաստանի Հանրապետության մասնակցությունը պատշաճ ներկայացնելու, հայկական արհեստագործական աշխատանքները հաջողությամբ հանրահռչակելու համար:
«Մեր ժողովրդական վարպետները մեծ ուշադրության են արժանի իրենց գործունեության, կատարած աշխատանքի նաև այն խրախուսելու և տարածելու տեսանկյունից: Այն, ինչ անում եք, պետք է շատ ավելի մեծ թվով մարդիկ իմանան, ճանաչեն, ոգեշնչվեն: Ձեր շնորհիվ ժողովրդական արվեստների թանգարանը հաջողությամբ իրականացնում է իր գործունեությունը՝ նաև միջազգային հարթակներում ներկայացնելով հայկական տիկնիկագործությունը։
Պետությունը մշտապես պատրաստակամ է աջակցելու ոլորտի զարգացման նվիրյալներին։ Պատիվ և հպարտություն է ունենալ Ժողովրդական վարպետի կոչում: Շարունակե՛ք Ձեր աշխատանքը նույն ոգևորությամբ ու ներշնչմամբ»,- ասել է նախարար Ժաննա Անդրեասյանը: Նա հետաքրքրվել է Ստրասբուրգում կայացած տոնավաճառի ընթացքից հենց վարպետից՝ Ալլա Սարգսյանից: Վերջինիս գնահատմամբ՝ այցելուները մեծ հետաքրքրություն են ցուցաբերել հայկական տաղավարի հանդեպ և տպավորիչ արձագանքներով հեռացել։
Ալլա Սարգսյանը ներկայացրել է իր գործունեությունը, տիկնիկների ստեղծման պատմությունը։ 14 տարվա ընթացքում նա ստեղծել է ավելի քան 400 մեծ տիկնիկ։ Ըստ վարպետի՝ դրանցից յուրաքանչյուրն իր պատմությունն ունի, ստեղծելիս հաշվի է առնվում ամեն մի դետալ. «Իմ ստեղծած կերպարները շատ տարբեր են՝ սկսած թումանյանական հերոսներից մինչև մարդկանց իրական կերպարներ։ Դրանք մասնակցում են տարբեր ցուցահանդեսների ու մրցույթների և շատ են սիրվել հանրության կողմից»։ Նա հավելել է, որ աշխատում է տարբեր տեխնիկաներով, այս տարի՝ նաև բամբակով։ Վարպետի մեծագույն ցանկությունն է ունենալ համապատասխան միջավայր մեծահասակների համար դասեր անցկացնելու, զբոսաշրջիկներին արհեստը ներկայացնելու նպատակով։

Ամփոփվել է «Տոներն ու ծեսերը Ջավախքում» ծրագիրը

Ամփոփվել է «Տոներն ու ծեսերը Ջավախքում» ծրագիրը

Ամփոփվել է «Տոներն ու ծեսերը Ջավախքում» ծրագիրը

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության ծրագրեր» անվանակարգով 2023 թ. դրամաշնորհային մրցույթին հավանության արժանացած «Տոներն ու ծեսերը Ջավախքում» ծրագիրն ամփոփվել է էլեկտրոնային գրքի հրատարակությամբ (https://tinyurl.com/2f3n26ks):
Ծրագիրն իրականացվել է «Ջավախք» հայրենակցական բարեգործական հասարակական կազմակերպության նախաձեռնությամբ, որի ընթացքում Ջավախքի երիտասարդների, այդ թվում՝ ուսանողների ներգրավմամբ Սամցխե-Ջավախքի երկրամասի Նինոծմինդայի շրջանի 10 համայնքներում (Նինոծմինդա, Գանձա, Փոկա, Հեշտիա, Սաթխա, Փոքր Խանչալի, Մեծ Գոնդուրա, Մեծ Արագյալ, Դիլիֆ, Թորիա) իրականացվել է ազգային ավանդական ու նորօրյա տոների ու ծիսակատարությունների վերաբերյալ նյութերի հավաքագրում, անհատական և խմբային հարցազրույցներ, որոնցում ներգրավվել են տարբեր գյուղերի ավելի քան 45 բանասացներ:
Իրականացվել է իրազեկման 2 հանդիպում, որին մասնակցել են ավելի քան 50 շահառու, այդ թվում՝ Վրաստանի Քվեմո-Քարթլի նահանգի Շուլավեր գյուղի մի խումբ հայ ուսանողներ և աշակերտներ՝ «Կանանց միջմշակութային երկխոսություն» հասարակական կազմակերպության ղեկավար Մարինա Ցիկարիշվիլու գլխավորությամբ:
«Տոներն ու ծեսերը Ջավախքում» ծրագրի իրականացումն ուղղված էր ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանությանը, դրա կարևորման ուղղությամբ համայնքների իրազեկմանը, ավանդույթների փոխանցմանն ու երիտասարդների միջոցով ժառանգության կենսունակության ապահովմանը:

«Գյումրիի դարբնության ավանդույթը» հայտը գրանցվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ցանկում

«Գյումրիի դարբնության ավանդույթը» հայտը գրանցվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ցանկում

«Գյումրիի դարբնության ավանդույթը» հայտը գրանցվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ցանկում

Բոտսվանայի Կասանե քաղաքում տեղի է ունեցել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պաշտպանության մասին» կոնվենցիայի 18-րդ միջկառավարական նստաշրջանը, որի ընթացքում գրանցվել է Հայաստանի Հանրապետության 8-րդ՝ «Գյումրիի դարբնության ավանդույթը» հայտը։
Տարրը վերաբերում է Գյումրի քաղաքում դարբնության ավանդույթը պահպանող և սերնդեսերունդ փոխանցող արհեստավոր ընտանիքներին, անհատ դարբիններին, դարբնությունը որպես կիրառական արվեստ-արհեստի ճյուղ դասավանդող մասնագիտական կրթական հաստատություններին, գեղարվեստական դարբնության նմուշները որպես քաղաքային մշակույթի յուրահատուկ տարր պահպանող ու ցուցադրող թանգարաններին, Գյումրի քաղաքի արհեստագործական ավանդույթների պահպանմամբ զբաղվող հասարակական կազմակերպություններին և լայն առումով Գյումրի քաղաքի բնակիչներին, որոնք մինչ օրս պահպանում են դարբնոցում վարպետների պատրաստած իրեր պատվիրելու և գործածելու ավանդույթը։
Հատկապես կարելի է առանձնացնել Պապոյանների, Մարտիրոսյանների, Մնոյանների ընտանիքները, որոնք արդեն 5-6 սերունդ պահպանում ու փոխանցում են դարբնությունը ընտանիքում՝ պապից հորը և հորից որդուն։
«Գյումրիի դարբնության ավանդույթը» հայտը պատրաստվել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության նախաձեռնությամբ և ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի խորհրդատվական աջակցությամբ: Հայտի պատրաստմանը մասնակցել են ՀՀ Շիրակի մարզպետարանը և քաղաքապետարանը, դարբիններ Գարիկ Պապոյանը, Գագիկ Մարտիրոսյանը, Հովհաննես Մնոյանը, «Եռանկյունի» դարբնոցը, Գյումրու «Ժողովրդական ճարտարապետության և քաղաքային կենցաղի թանգարան» և «Գյումրու թիվ 1 արհեստագործական պետական ուսումնարան» ՊՈԱԿ-ները, «Կումայրի պատմամշակութային արգելոց թանգարան» ՀՈԱԿ-ը, Հայաստանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայի Գյումրու մասնաճյուղը, «Սրբազան հող» և «Քաղաքային ուսումնասիրությունների կենտրոն» հասարակական կազմակերպությունները:
«Գյումրիի դարբնության ավանդույթը» հայտի գրանցումը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում կարևոր իրադարձություն է Գյումրի քաղաքի մշակույթի արժևորման ուղղությամբ, մասնավորապես արհեստագործության այնպիսի ճյուղի, ինչպիսին դարբնությունն է։
Տարրի գրանցումը ցանկում մեկ անգամ ևս արժևորում է Գյումրի համայնքը, տոհմիկ դարբինների վարպետությունն ու գիտելիքը: Այն կնպաստի դրանց զարգացմանն ուղղված նոր գաղափարների ու ծրագրերի իրականացմանը՝ բարձրացնելով դարբնության միջազգային ճանաչելիությունը:

Նոր տարրերով համալրվել է Հայաստանի` անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկը (1) (1)

Նոր տարրերով համալրվել է Հայաստանի` անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկը

Նոր տարրերով համալրվել է Հայաստանի` անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկը (1) (1)

ՀՀ կառավարության որոշմամբ հաստատվել է «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2011 թվականի հունվարի 20-ի N 36-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» նախագիծը, որի նպատակը Հայաստանի Հանրապետության անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների առկա ցանկի փոփոխությունն ու լրացումն է:
Գործընթացի անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի 2003 թվականի «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պաշտպանության մասին» կոնվենցիայի և Հայաստանի Հանրապետության՝ «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության մասին» օրենքի դրույթներով: Նախագծի ընդունումը կարևորվում է Հայաստանի անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների գույքագրման և նշյալ կոնվենցիայի 12-րդ հոդվածի պահանջները բավարարելու անհրաժեշտությամբ:
Սույն որոշման նախագծով Հայաստանի Հանրապետության անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկը, որը կազմված էր 19 տարրերից համալրվում է ևս 14-ով:
Այդ 33 արժեքներն են՝ «Մոմերով պար», «Յոթը քար», «Քարկտիկ», «Գյումրիի ատաղձագործությունը», «Ածիկի պատրաստման ավանդույթը», «Կարճևանի բարբառ», «Մեղրի համայնքի չաթանագործության ավանդույթը», «Գորիս և Սիսիան համայնքների բրուտության ավանդույթը», «Ամբողջահատիկ ալյուրից և թթխմորից հացի պատրաստման և կիրառման ավանդույթը», «Դափի, սանթուրի, սազի կատարողական և նվագարանագործական ավանդույթը», «Կաթնավով մատաղ» և «Բուկա բարանե ծես» արժեքները: Միևնույն որոշմամբ լրամշակվել են նախկինում գրանցված «Կարոս խաչ» վիպասք, «Լարախաղացություն», «Վիճակի երգեր», «Ժողովրդական ավետիսի երգեր», «Խաչբուռ» արժեքների մասին տեղեկությունները:
Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկերում ներառվում են հայ ժողովրդի մշակութային ինքնատիպությունն ու ազգային ինքնությունն առանձնահատուկ արտահայտող ավանդական մշակույթի տարրերը: Այդ արժեքների պահպանությունը, հանրահռչակումը մեծապես նպաստում են ազգային մշակութային ժառանգությունը սերունդներին փոխանցելու և միջազգային ասպարեզում Հայաստանի ճանաչելիության աստիճանը բարձրացնելու գործընթացին:

Քննարկվել են ոչ նյութական մշակութային ժառանգության կենսունակ արժեքների ցանկում գրանցման ներկայացված առաջարկները

Քննարկվել են ոչ նյութական մշակութային ժառանգության կենսունակ արժեքների ցանկում գրանցման ներկայացված առաջարկները

Քննարկվել են ոչ նյութական մշակութային ժառանգության կենսունակ արժեքների ցանկում գրանցման ներկայացված առաջարկները

ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությունում տեղի է ունեցել նախարարին կից ոչ նյութական մշակութային ժառանգության հարցերի մասնագիտական խորհրդի հերթական նիստը:
Նիստը վարել է խորհրդի նախագահ, երաժշտագետ Հռիփսիմե Պիկիչյանը: Հանդիպմանը քննարկվել են ոչ նյութական մշակութային ժառանգության կենսունակ արժեքների ցանկում Հայաստանի տարբեր համայնքներից, գիտական և մշակութային կազմակերպություններից գրանցման ներկայացված առաջարկները:
Խորհրդի անդամները հանդես են եկել մասնագիտական դիտարկումներով և առաջարկություններով:
Նիստի ընթացքում կարևորվել է համագործակցությունը ՀՀ համայնքների, գիտական, մշակութային և հասարակական կազմակերպությունների, ինչպես նաև մշակութային ժառանգության կենսունակությունն ապահովող առանձին խմբերի և անհատների հետ, մասնավորապես՝ վերոնշյալ կառույցներից իրենց մշակութային ժառանգության վերաբերյալ առաջարկների ստացումը, ՀՀ ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ցանկերում դրանց գրանցումը և այդ արժեքների հետագա պահպանության ու հանրահռչակման ուղղությամբ ծրագրերի իրականացումը:
Ամփոփելով նիստը՝ խորհուրդը որոշել է ներկայացված առաջարկների մի մասը մասնագիտական դիտարկումների համաձայն ուղարկել լրամշակման և դիտարկել նոր առաջարկների ստացման հնարավորությունը:
Տեղեկանք: Պետական ցանկերում նոր տարր ընդգրկելու վերաբերյալ առաջարկություններ կարող են ներկայացնել ՀՀ համայնքները, պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինները, հասարակական կազմակերպություններն ու հիմնադրամները, գիտական, մշակութային և կրթական կազմակերպությունները, ստեղծագործական միությունները և ոչ նյութական մշակութային ժառանգության անհատ կրողները` համապատասխան հիմնավորմամբ դիմելով պետական լիազոր մարմին և լրացնելով առաջարկին կից համապատասխան ձևաչափը, որը կարելի է ներբեռնել հետևյալ հղումով՝ https://tinyurl.com/5n88jnmm ։

Կալավանի համերը. համայնքում ամփոփվել է ուտեստի ժառանգության պահպանությանն ուղղված ծրագիրը

Կալավանի համերը. համայնքում ամփոփվել է ուտեստի ժառանգության պահպանությանն ուղղված ծրագիրը

Կալավանի համերը. համայնքում ամփոփվել է ուտեստի ժառանգության պահպանությանն ուղղված ծրագիրը

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության ծրագրեր» անվանակարգով 2023 թ. դրամաշնորհային մրցույթին հավանության արժանացած «ՀԱՄԱՏԵՂ․ Կալավանի համերը» ծրագիրն ամփոփվել է: Ծրագիրն իրականացվել է «Մշակույթը հանուն կայուն զարգացման» հասարակական կազմակերպության նախաձեռնությամբ:
ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Կալավան համայնքում տեղի է ունեցել միջոցառում, որի հիմնական շահառուները Կալավան և հարակից համայնքների բնակիչներն էին:
Ծրագրի իրականացման ընթացքում, նախապես կազմակերպված «Ինչպես գրանցել և պատմել ուտեստի ժառանգության մասին» ուսուցողական դասընթացից հետո, երիտասարդների և հետազոտողների շնորհիվ հավաքագրվել են գյուղի ուտեստային պատմություններն ու հիշողությունները։
Ազգագրական հետազոտության արդյունքում ընտրված առանցքային ուտեստները՝ խոխոբը, լոբով տոլման, խոզի մսով սալտիսոնը, փոխինդը, յուրահատուկ գաթան, արցախյան թերթերուկը, փախլավան, ժենգյալով հացը, ինչպես նաև Կալավանի հարուստ անտառներից հավաքված բույսերով ու պտուղներով գյուղի բնակիչների պատրաստած բազմազան ուտեստներն ու ըմպելիքները ներկայացնում էին Կալավանի մշակութային բազմազանությունը։
Ուտեստներն այս ծրագրում ուղղակի բաղադրատոմսեր չեն, այլ պատմություններ, որոնք պատմում են կալավանցիների մանկության, հայրենիքի ու հիշողությունների մասին։ Այդ հիշողությունները տարբեր են՝ մի դեպքում Կալավանը ստիպված ընտրած՝ 1988 թվականին Շամխորի, Կիրովաբադի, Սումգայիթի, Խանլարի և այլ շրջաններից տեղահանվածների, 2023 թ. Արցախից բռնի տեղահանության արդյունքում հաստատված ընտանիքների, մյուս դեպքում՝ Կալավանը կամավոր բնակության վայր ընտրած և այնտեղ հաստատվածների։
Միջոցառման ընթացքում բացվել է նաև լուսանկարիչ Արշակ Հարությունյանի արխիվային լուսանկարների ցուցահանդեսը։ Ծրագրի շրջանակում լուսանկարները ներկայացնելուց հետո այն կմնա համայնքում՝ որպես յուրատեսակ մշակութային անկյուն՝ նպաստելով կայուն զարգացման գաղափարներին ու համայնքային զարգացմանը։
Միջոցառման հիմնական նպատակն էր կազմակերպել տեղաբնակ երիտասարդների ուսուցումը տեղական ավանդույթների ճանաչման և հավաքագրման ուղղությամբ՝ նույնականացնելու և շտեմարանավորելու հմտությունների ձեռք բերումը, որն ուղղակիորեն կապվում է մշակութային ժառանգության պահպանության հետ և նպաստում մշակութահեն գաղափարների տարածմանը։
Ծրագիրը կամփոփվի ևս մի կարևոր նախաձեռնությամբ՝ «Կալավանի համերը» էլեկտրոնային գրքի հրատարակությամբ: