Սեպտեմբերի 28-ին՝ ժամը 14։00-ին, Ալավերդի քաղաքում տեղի կունենա «Ձեռամբ հյուսած» ծրագրի հաշվետու ցուցահանդեսի բացումը։ Մուտքն ազատ է։ Հասցե՝ ք․ Ալավերդի, Սանահին Սարահարթ 1/6։
ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության ֆինանսավորմամբ իրականացված գորգագործության և կարպետագործության դասընթացները «Ձեռամբ հյուսած» ծրագրի շրջանակում կազմակերպվել էին «Արևածին» կրթամշակութային ՀԿ-ի կողմից։
Սեպտեմբերի 27-ին և 28-ին «Երազ» այգում (ք. Երևան, Թբիլիսյան 1/8) կանցկացվի ավանդական «Մեղրատոն» մեղվամթերքի ցուցահանդես-տոնավաճառը։
Տոնավաճառը կանցկացվի «Քաղցր օրեր Երևանում» խորագրի ներքո և խոստանում է լինել համով, գունեղ ու հիշարժան։
Ինչ է սպասվում․ հանդիպում Հայաստանի տարբեր մարզերից ժամանած տասնյակ մեղվաբույծների հետ՝ իրենց բարձրորակ մեղրով և մեղվամթերքով, թարմ և բնական արտադրանք՝ մեղր, մեղրամոմ, ծաղկափոշի, ակնամոմ, մայրակաթ և այլ օգտակար ու քաղցր անակնկալներ, մեղրից և մեղվամթերքից պատրաստված տարատեսակ կոսմետիկ միջոցներ, մեղվաբուծության վերաբերյալ աշխատանքային գործիքներ և արտադրական սարքավորումներ, հետաքրքիր վարպետաց դասեր և օգտակար տեղեկատվություն մեղրի ու մեղվաբուծության մասին, մեծ փեթակ, որի մեջ կարող եք տեսնել և զգալ մեղվի աշխարհը, մշակութային ծրագիր՝ ազգային երգ, պար, կենդանի մթնոլորտ։
Մշակութային մաս․ Վարը Վարենկի հետ ազգային երգ ու պարի ուսուցում /27.09 ժամը 18։00-ից/, և Խազեր երգչախումբ՝ ազգային դասական երաժշտություն /28.09 ժամը 18։00-ից/։
Մուտքն ազատ է։
Միջոցառումը կազմակերպվում է Մեղվաբուծության Դարբնոց գիտակրթական կենտրոնի կողմից։ Այն իրականացվում է Դարբնոցի, Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության տնտեսական համագործակցության և զարգացման նախարարության ֆինանսավորմամբ GIZ-ի կողմից իրականացվող «Կանանց հզորացում հանուն բարեկեցության» ծրագրի և Շվեյցարիայի զարգացման և համագործակցության գործակալության կողմից ֆինանսավորվող SIGMA ծրագրի աջակցությամբ։
Գյումրու ժողովրդական ճարտարապետության և քաղաքային կենցաղի թանգարանը Շիրակի երկրագիտական թանգարանի և «Կումայրի» պատմամշակութային արգելոց-թանգարանի հետ համատեղ նոր, բացառիկ ցուցահանդես է իրականացնում՝ «Գորգերը պատմության լուռ վկաներ» խորագրով:
Գորգագործությունը հազարամյակների պատմություն ունեցող ավանդական արհեստ է Հայաստանում: Դեռ հնագույն ժամանակներից այն կազմել է հակական մշակույթի կարևոր մասը: Գորգերը և կարպետները հայ կենցաղի անքակտելի բաղկացուցիչն են և հնարավոր չէ պատկերացնել ավանդական հայկական մի տուն առանց գեթ մեկ գորգի կամ կարպետի:
Գորգերի լեզուն հասկանալու և դրանց առանձնահատկություններին ծանոթանալու համար Գյումրու ժողովրդական ճարտարապետության և քաղաքային կենցաղի թանգարանը սիրով հրավիրում է ցուցահանդեսին, որը կգործի 2025թ․ հոկտեմբերի 2-ից մինչև 2026թ. հունվարի 31-ը ներառյալ:
Սեպտեմբերի 19-ին Անանենց Արվեստանոցի նախաձեռնությամբ ավանդական պարերի բաց դասն անցկացվեց է Զովք գյուղում։ Մասնակիցները ծանոթացան համշենական պարային մշակույթի հետ։
Համշենական ֆոլկլորը մեր ավանդական երգ ու պարի մեջ ունի իր յուրահատուկ տեղը և մշտապես մեծ հետաքրքրություն է առաջացնում։ Համշենցու խաղը՝ իր մեղեդով ու քնքուշ շնչով, անկրկնելի է։
Այս անգամ Անանենց Արվեստանոցի հյուրն էր «Ափ Ափ» ավանդական երգի-պարի համույթը։
Նախաձեռնողներ՝ Ջրվեժի համայնքապետարան, Անանենց Արվեստանոց։
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ և «Արհեստագործների միություն» մշակութային հիմնադրամի նախաձեռնությամբ «Գաֆէսճեան» քանդակների պարտեզում («Կասկադ» համալիր) անցկացվել է «Իմ ձեռագործ Հայաստան» խորագրով փառատոնը։
Միջոցառումը նորովի ներկայացրել է հայկական ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բազմազան դրսևորումները՝ գորգագործությունը, ասեղնագործությունը, խեցեգործությունը, քարագործությունը, փայտի գեղարվեստական մշակումը, գոբելենը, տիկնիկագործությունը, զարդարվեստը, տարազը և այլն։
Փառատոնն այս տարի համախմբել է ավելի քան 70 վարպետների Հայաստանի տարբեր մարզերից և Վրաստանից, որոնք ներկայացրել են ինչպես ավանդական, այնպես էլ ժամանակակից մոտեցումներով ստեղծված յուրօրինակ աշխատանքներ։
«Իմ ձեռագործ Հայաստան» փառատոնը ոչ միայն կարևոր հարթակ է ժողովրդական արվեստի և արհեստների պահպանման ու տարածման համար, այլև նպաստում է միջմշակութային համագործակցության խորացմանը և տարածաշրջանային փորձի փոխանակմանը:
Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտում սեպտեմբերի 13-ին տեղի ունեցավ հայ ավանդական երգի երախտավոր Կարո Չալիկյանի «Ջուր և քար» գրքի շնորհանդեսը՝ համերգային ներկայացմամբ:
Հնչեցին Կարո Չալիկյանի` 1970-ական թվականներին Հայաստանի գյուղերից հավաքագրած 5–6 հազար տարվա վաղեմության երգեր։ Մեկնաբանություններով ելույթ ունեցան գրքի խմբագիրներ Արթուր Արմինը և Մարիաննա Տիգրանյանը։
Գրքի երևանյան միջազգային փառատոնի շրջանակում, Հայաստանի ազգային պատկերասրահի Որմնանկարների սրահում սեպտեմբերի 7-ին տեղի ունեցավ Հասմիկ Սիմոնյանի բանախոսությունը՝ «Հացուտիք և գրականություն. սննդային միջադեպերը հին հայոց մեջ» թեմայով։
Հետազոտելով հայ պատմիչների ու հեղինակների գրավոր վկայությունները՝ Հասմիկ Սիմոնյանը ներկայացրեց սննդային ավանդույթների ձևավորումն ու զարգացումը հայկական միջավայրում: Սա փորձ էր՝ կարևորելու առօրեականությունը՝ որպես պատմական գործընթացի արժեքավոր բաղադրիչ:
Գրքի երևանյան միջազգային փառատոնի շրջանակում, Հայաստանի պատմության թանգարանի դահլիճում սեպտեմբերի 6-ին տեղի ունեցավ պատմաբան, ազգագրագետ, թանգարանագետ, մշակույթի ոլորտի կառավարման մասնագետ Սուսաննա Մելիքյանի «Մայրության և մանկության ազգագրություն» գրքի շնորհանդեսը։
«Ակտուալ արվեստ» հրատարակչության այս գրքում ներկայացված են մայրությանն ու մանկությանն ուղեկցող սովորույթներն ու ծեսերը՝ հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը։ Առավել հանգամանալից ներկայացվում է ավանդութային ժամանակաշրջանի սովորութածիսային համակարգը։ Քննարկվում են նաև ժողովրդական պատկերացումները, հավատալիքները և պրակտիկ ռացիոնալ գիտելիքները։ Աշխատանքի նպատակն է ներկայացնել նշված համակարգի տեղական առանձնահատկությունները, համահայկական բնույթը, հետևել փոխակերպումների հիմնական միտումներին ու զարգացումներին՝ ընդհուպ մինչև ժամանակակից ծիսակարգի կայացումը։
2025թ. սեպտեմբերի 5-ին ՀՀ ԳԱԱ Նախագահության նիստերի դահլիճում տեղի ունեցավ «Հայրիկ Մուրադյան – 120» գիտական կոնֆերանսը՝ նվիրված հայ ժողովրդական երաժշտության երախտավոր, անվանի երգիչ-բանահավաք, ՀԽՍՀ վաստակավոր արտիստ Հայրիկ Մուրադյանի (1905-1999) ծննդյան 120-ամյակին:
Գիտական կոնֆերանսը կազմակերպել էին ՀՀ ԳԱԱ Արվեստի ինստիտուտը և «Հայրիկ Մուրադյան» հասարակական կազմակերպությունը:
Մեկօրյա գիտական կոնֆերանսի ընթացքում, հայկական ակադեմիական երաժշտագիտության մեջ առաջին անգամ, բանախոսները բացահայտեցին Հայրիկ Մուրադյանի նշանակալի ներդրումը հայ երաժշտության մեջ:
Կոնֆերանսի շրջանակներում տեղի ունեցավ «Հայրիկ Մուրադյան․ Հոդվածների ժողովածու»-ի շնորհանդեսը, որտեղ ներառված են Հայրիկ Մուրադյանի 15 (այդ թվում 2-ը՝ անտիպ) հոդվածները։
Սեպտեմբերի 1-ին «Նարեկացի» արվեստի միությունում տեղի ունեցավ Շահէ Հարությունեանի «Մեղեդային ակնթարթներ» խորագրով խեցեգործական աշխատանքների ցուցահանդեսի բացումը։
Շահէն Հալեպում ծնված սիրիահայ խեցեգործ է։ Նախնական ուսումնառությունն արվեստագետը ստացել է Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի քոլեջում (1983-1986), իսկ բարձրագույն կրթությունը շարունակել Երևանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայում (1986-1991)։ Հետագայում ապրել և ստեղծագործել է Բեյրութում, որտեղ ունեցել է բազմաթիվ ցուցահանդեսներ։ Այժմ արվեստագետը ապրում, ստեղծագործում և ցուցադրվում է Հայաստանում։
Ցուցահանդեսը բաց է մինչև սեպտեմբերի 12-ը։