Համբարձումը շատ մոտ ա,
Ջա՜ն, ծաղիկ, ջա՜ն, ջա՜ն,
Մեր ճամփեքը քարոտ ա,
Ջա՜ն, վիճակ, ջա՜ն, ջա՜ն․․․
Հնուց ի վեր Համբարձումը նշվել է բնության գրկում՝ տարատեսակ խաղիկներով, երգերով, վիճակով և այլ ավանդույթներով։ Այս տարի «Վարը Վարենկ»-ը հրավիրում է տոնը նշելու Սոլակում՝ մայիսի 31-ին, Սբ․ Աստվածածին եկեղեցու մոտ, որտեղ մասնակից կդառնաք Համբարձման տոնակատարության՝ վիճակի արարողություն, ազգային պարուսուցում, տոնին բնորոշ երգերի ուսուցում, ազգային խաղեր։
Վերականգնելով սիրելի ավանդույթը՝ ամսվա վերջին ուրբաթ օրը «Կարին» ավանդական երգի-պարի խումբը և «Գաֆէսճեան» արվեստի կենտրոնը հրավիրում են բոլոր ցանկացողներին սովորելու հայկական ավանդական պարեր: Պարային հանդիպումը տեղի կունենա մայիսի 30-ին՝ ժամը 18:30-ից մինչև 21:00, «Գաֆէսճեան» քանդակների պարտեզում (Կասկադ): Մուտքն ազատ է բոլորի համար:
«Սասնա ծռեր» («Սասնա տուն», «Քաջանց տուն», «Ջոջանց տուն», «Դավիթ և Մհեր», «Սասունցի Դավիթ կամ Մհերի դուռ»…) էպոսի համահավաք նոր պատումի կազմման աշխատանքի վերաբերյալ հետաքրքիր բանախոսություն տեղի ունեցավ մայիսի 22-ին ՀԱԻ ընթերցասրահում՝ ամենամսյա Բանագիտական քննարկումների շրջանակում։
Էպոսագետ Հայկ Համբարձումյանը ներկայացրեց իր կազմած նոր համահավաքի սկզբունքները, կատարած աշխատանքի խութերն ու վայելքները։ Նոր համահավաք տեքստը հյուսված է մինչ այժմ տպագրված շուրջ 90 պատումների հիման վրա, ինչպես նաև օգտագործվել են Հովսեփ Օրբելու գլխավոր խմբագրությամբ կազմված առաջին համահավաքի (Երևան, 1939 թ.), Տիգրան Չիթունու հյուսած երկրորդ՝ «Սասունական» տարբերակի (Փարիզ, 1943 թ.) և Գրիգոր Գրիգորյանի ու իր գործընկերների պատրաստած վերջին տարբերակի (Երևան, 1993 թ.) տվյալները։
Բանախոսութան ավարտին ծավալվեց աշխույժ և օգտակար քննարկում, կարծիքների ու տեսակետների փոխանակում։
Համբարձում է, գարուն է,
Մեր վիճակը սիրուն է․․․
Մայիսի 22-ին Ջրվեժի համայնքապետարանի հարակից տարածքում տեղի ունեցավ Համբարձման տոնին նվիրված միջոցառում՝ կազմակերպված «Անանենց արվեստանոցի» կողմից։ Միջոցառման հատուկ հյուրն էր Ռուդիկ Հարոյանի անվան «Մասունք» ավանդական երգի պարի համույթը։
«Ժողովրդական արվեստի հանգույց» հիմնադրամը մշակել է արհեստով, արվեստով, ազգային տարրերով հագեցված ամառային դպրոցի ծրագիր երեխաների համար՝ հունիսի 30-ից հուլիսի 4-ը։ Հնգօրյա դպրոցի ընթացքում երեխաները ծանոթանալու են կավագործության, կարպետագործության, գորգագործության, նկարչության, թաղիքագործության, ծղոտագործության արհեստներին, սովորելու են ավանդական մոռացված խաղեր, երգեր ու պարեր։ Ծրագիրը նախատեսված է 6-ից բարձր տարիքային խմբի երեխաների համար։ Հավելյալ հարցերի դեպքում կարող եք զանգահարել 077031195 հեռախոսահամարով։
Մայիսի 17-ին՝ «Թանգարանների գիշեր» համաեվրոպական միջոցառման շրջանակում, Հայաստանի պատմության թանգարանում համերգային ծրագրով հանդես եկավ «Կայթ» նվագախումբը: Երեկոյի ընթացքում հնչեցին պատմական Հայաստանի տարբեր գավառներից պահպանված երգեր՝ նոր մշակումներով, այդ թվում՝ «Գորանի», «Հավկունք վըր ծովունը», «Թագպարը» և այլն: Խմբի կատարումներում համադրված են ժողովրդական և ժամանակակից հնչողությունները՝ նոր երանգներ բացահայտելով ազգային երաժշտության մեջ:
Մայիսի 16-ին կայացավ «Ժողովրդական արվեստի հանգույց» հիմնադրամի` «Տորքի որդեգրում» ծրագրի ամենամյա ամփոփիչ ցուցահանդեսը, որտեղ համաձուլվել էին նրանց արդեն վաղեմի և նոր որդեգրված համայնքներում ստեղծված ձեռագործ աշխատանքներ:
Ցուցադրությունը ներկայացնում էր «Տորքի որդեգրում» ծրագրի համայնքների` անցած տարում կատարած աշխատանքները:
Մինչ միջոցառման ավարտը ժյուրիի անդամները՝ ռեժիսոր Ռուբեն Բաբայանը, կինոռեժիսոր Գարեգին Զաքոյանը, ասեղնագործության վարպետ Արմինե Խաչատրյանը և գործվածքի վերականգնման մասնագետ Նարինե Մարտիրոսյանը, պարգևատրեցին չորս անվանակարգերում հաղթող ճանաչված համայնքներին: Վերջին՝ հինգերորդ անվանակարգի հաղթողին այս անգամ ընտրեցին մասնակից համայնքները:
Այս տարի հաղթող ճանաչված հինգ համայնքներն են.
«Լավագույն դիզայն»- Բյուրեղավանի մարզամշակութային կենտրոն,
«Յուրահատուկ Ստեղծագործություն»- Նոյեմբերյանի մշակույթի կենտրոնը,
«Լավագույն աշխատանք»- Արագածի գուսան Աշխույժի անվան արվեստի դպրոց,
«Լավագույն համայնք»- Ծաղկունք համայնք,
«Հատուկ մրցանակ»-Մարտունու արվեստի մանկական դպրոց:
Ամեն տարի «Տորքի որդեգրման» ամփոփիչ ցուցահանդեսով է տրվում մեկնարկը նոր համայնքներում ծրագիրն իրականացնելու:
Ծրագիրը շարունակվում է ընդլայնվել՝ ներառելով նոր մարզեր ու համայնքներ:
Այս տարի «Թանգարանների գիշեր» համաեվրոպական միջոցառումն անցկացվեց մայիսի 17-ին, իսկ մայիսի 18-ին ավանդաբար նշվեց Թանգարանների միջազգային օրը՝ «Թանգարանների ապագան արագ փոփոխվող համայնքներում» խորագրի ներքո։
Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանը, որ զբաղվում է ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանությամբ և հանրահռչակմամբ, մշակութային երկօրյա տոնին բացեց իր դռները բազմաթիվ այցելուների առջև՝ վերանորոգման աշխատանքներից հետո։ Թանգարանում նաև անցկացվեցին հայկական ավանդական խաղեր՝ «Վարը վարենկ» նախաձեռնության հետ համատեղ։
Այս տարի նշվում է Հայրիկ Մուրադյանի 120-ամյակը։ Եվ «Բարձունք»-ի «Ձայնիկ ունիմ» շարքի առաջին հանդիպումը նվիրված էր հենց իրեն՝ Հայոց երգի հայրիկին։ Օրվա հյուրն էր բանահավաք, էթնոերաժշտագետ, պրոֆեսոր Ալինա Փահլևանյանը։
Հայրիկ Մուրադյանի երգացանկը (ավելի քան 150 գեղջկական և քաղաքային երգեր) նոտագրվել և «Հայրենի երգեր» կոչվող ժողովածուի տեսքով լույս է տեսել հենց շնորհիվ Ալինա Փահլևանյանի։
