Նոյեմբերի 22-ին` ժամը 16։00-ին, «Մետաքսի ճանապարհ» հյուրանոցում (Այգեձոր 53/2) տեղի կունենա Արմեն Կիրակոսյանի «Տեղեկանք ստվերախաղքի մասին» գրքի անգլերեն թարգմանության շնորհանդեսը։
Գրքում առաջին անգամ ամփոփվել են քիչ հետազոտված նյութեր հայ և այլ ժողովուրդների ստվերների թատրոնի պատմությունից։
Հեղինակը` Արմեն Կիրակոսյանը, հայկական ավանդական ստվերախաղքի վերականգնման ջատագովներից էր, «Այրոգի» ստվերների թատրոնի ղեկավարը։
ԿԳՄՍ նախարարության ֆինանսական աջակցությամբ իրականացվել է «ՍևանաՑԱՆՑ» ծրագիրը՝ նվիրված ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության կոնվենցիայի միջազգային օրվան
Ծրագրի անցկացվել է ««Սևան» երիտասարդական ակումբ» հասարակական կազմակերպության նախաձեռնությամբ և նպատակ ունի Գեղարքունիքի մարզի երիտասարդների շրջանում տարածել ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության գաղափարը, խթանել մշակութային և բնապահպանական կրթությունը: Ծրագրին մասնակցել են երիտասարդներ Գեղարքունիքի մարզի Գավառ, Մարտունի, Վարդենիս, Ճամբարակ և Սևան խոշորացված համայնքների 10 բնակավայրից (Սևան, Լճաշեն, Լիճք, Վարդենիկ, Ճամբարակ, Ծովակ, Կուտական, Գավառ, Գանձակ, Սարուխան), որոնք ներգրավվել են բազմաբնույթ մշակութային միջոցառումներում:
Ծրագիրը հագեցած էր տեսական և գործնական կրթական նյութերով, մասնավորապես՝ ներառում էր ինտերակտիվ դասընթաց՝ ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության, գույքագրման և հանրայնացման մասին թեմաներով։ Դասընթացներում ներառված էին նաև Սևանա լճի կարևորության, հիմնախնդիրների, լճին առնչվող մշակութային ժառանգության և կլիմայի փոփոխության փոխակերպումների վերաբերյալ հարցեր: Ծրագրի գործնական հատվածում տեղի են ունեցել նյութի հավաքագրման հանդիպումներ տեղաբնակ բանասացների հետ, նյութի գրանցման մեթոդաբանության ուսուցում, դասընթացավարների ու ոչ նյութական մշակութային ժառանգության փորձագետի հետ համատեղ դաշտային հետազոտական աշխատանքներ, ինչպես նաև այցելություն Սևան ազգային պարկի թանգարան՝ ծանոթանալու լճի հարակից բնական և մշակութային ժառանգությանը:
Ծրագրի շրջանակում Սևան քաղաքում տեղի է ունեցել «ՍևանաՑԱՆՑ» երիտասարդական կրթական մշակութային եռօրյա ճամբարը, որի ընթացքում մասնակիցները գործնականում կիրառել են ստացած գիտելիքները: Նրանք համայնքներում բանասացներից գրանցել են ոչ նյութական մշակութային ժառանգության 41 տարր, որոնցից մի քանիսը կներառվեն ՀՀ ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ազգային ինվենտորիում:
Ծրագրի ընթացքը լուսաբանող անգլերեն ենթագրերով ֆիլմ է պատրաստվել, որը ներկայացնում է Ճամբարակ համայնքում կենսունակ հայկական ավանդական «Չիլինկի փետ» խաղի գույքագրման ընթացքը:
2025 թ. հոկտեմբերի 17–ին՝ ոչ նյութական մշակութային ժառանգության միջազգային օրը, Սևան քաղաքում տեղի կունենա «ՍևանաՑԱՆՑ» երիտասարդական մշակութային նախաձեռնության շնորհանդեսը:
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կայքում տեղադրված «ՍևանաՑԱՆՑ» ծրագրին կարելի է ծանոթանալ հետևյալ հղումով՝ https://tinyurl.com/32u8yku7
Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության միջազգային օրվան ընդառաջ՝ տեղի են ունեցել մշակույթի հարցերով Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության (ՍԾՏՀԿ) առցանց փորձագիտական հանդիպումը և տարածաշրջանում ոչ նյութական մշակութային ժառանգության օրենսդրական շրջանակների, գույքագրման և փոխանցման վերաբերյալ աշխատաժողովը։
Հանդիպման նպատակը ՍԾՏՀԿ երկրների ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ոլորտի փորձագետների՝ միջազգային երկխոսության հարթակի ձևավորումն ու համատեղ ծրագրեր իրականացնելու հնարավորությունների քննարկումն էր: Միջոցառումը նախաձեռնել էր Հայաստանը՝ որպես 2025-2027 թթ. ՍԾՏՀԿ մշակույթի հարցերով նախագահող երկիր:
Նիստում բացման խոսքով հանդես են եկել ՍԾՏՀԿ ՀՀ մշտական ներկայացուցիչ Նաիրի Պետրոսյանը, կազմակերպության գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Դիմիտրիոս Ռալլիսը և գործադիր մենեջեր Սանդրա Վուժինովիչը: Նիստը վարել է ՀՀ կթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության մշակութային ժառանգության վարչության պետ Աստղիկ Մարաբյանը, օրակարգային թեմաների շուրջ զեկույցով հանդես է եկել ԿԳՄՍՆ նույն վարչության գլխավոր մասնագետ Նաիրա Կիլիչյանը:
Նիստի հիմնական թեմաներն էին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի 2003 թ. «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պաշտպանության մասին» կոնվենցիայի շրջանակում իրականացվող օրենսդրական կարգավորումները, գույքագրման և փոխանցման առանձնահատկությունները: Քննարկվել են մի շարք անդամ պետությունների ոչ նյութական մշակութային ժառանգության գույքագրման և փոխանցման քաղաքականությունները, ազգային և տարածաշրջանային մակարդակներում գործող կարգավորումները, գույքագրման մեթոդաբանությունները, ներկայացվել են դրանց կիրառմանը վերաբերող դրական փորձն ու ոչ նյութական մշակութային ժառանգության փոխանցման ձևերը։
Միջոցառումը միտված է խթանել ՍԾՏՀ տարածաշրջանային կազմակերպության անդամ պետությունների ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արդյունավետ պահպանությունն ու համատեղ ծրագրերի իրականացումը:
Հայտարարության սույն տեքստը հաստատված է մասնագիտական խմբի 2025 թ. սեպտեմբերի 17-ի «Արձանագրություն 1»-ի որոշմամբ
Մրցույթի ծածկագիրը` «ՀՀԿԳՄՍՆԴՄՄԺ-033»
Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը (այսուհետ՝ նաև պատվիրատու), որը գտնվում է Վազգեն Սարգսյան 3, Կառավարական տուն 2 հասցեում, հայտարարում է դրամաշնորհի հատկացման մրցույթ, որը կազմակերպվում է armeps (www.armeps.am) էլեկտրոնային համակարգի միջոցով: Մրցույթի արդյունքում հաղթող ճանաչված կազմակերպությանը սահմանված կարգով կառաջարկվի կնքել դրամաշնորհի տրամադրման՝ նվիրաբերության պայմանագիր (այսուհետև` պայմանագիր)։
Սույն մրցույթի անցկացման կարգը, հայտ կազմելու և ներկայացնելու պայմանները ինչպես նաև մրցույթին մասնակցելու իրավունք չունեցող կազմակերպություններին ներկայացվող պայմանները սահմանված են հրավերով:
Մրցույթին մասնակցության հայտերն անհրաժեշտ է ներկայացնել էլեկտրոնային ձևով` էլեկտրոնային armeps (www.armeps.am) համակարգի միջոցով մինչև 2025 թ. հոկտեմբերի 17-ը, ժամը 12:00-ն: Սույն հայտարարությունը էլեկտրոնային armeps (www.armeps.am) համակարգում հրապարակվելու օրը հրապարակվում է նաև պատվիրատուի՝ www.ecsc.am հասցեով գործող պաշտոնական ինտերնետային կայքում՝ նշելով հրապարակման ամսաթիվը:
Հայտերի բացումը տեղի կունենա էլեկտրոնային ձևով` armeps համակարգի միջոցով՝ 2025 թ. հոկտեմբերի 17-ին, ժամը 12:00-ին։
Սույն հայտարարության հետ կապված լրացուցիչ տեղեկություններ ստանալու համար կարող եք դիմել մասնագիտական խմբի քարտուղար` Նաիրա Կիլիչյանին:
Հեռախոս՝ 010 599 699 (429)
Էլ. փոստ՝ [email protected]
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության ֆինանսական աջակցությամբ և «Արհեստագործների միություն» մշակութային հիմնադրամի նախաձեռնությամբ «Գաֆէսճեան» քանդակների պարտեզում («Կասկադ» համալիր) կանցկացվի «Իմ ձեռագործ Հայաստան» 3-րդ փառատոնը: Այն տեղի կունենա սեպտեմբերի 13-14-ը՝ ժամը 12:00-19:00:
Ձեռարվեստի և արհեստների փառատոնին կմասնակցեն ոչ միայն հայ, այլև վրացի վարպետներ՝ ներկայացնելով իրենց մշակութային արտադրանքը՝ մշակութային երկխոսության նոր հարթակ ստեղծելով հայ և վրացի ժողովուրդների ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության, փոխհարստացման և տարածման համար: Փառատոնի ընթացքում տեղի կունենա նաև հայկական և վրացական ազգային հագուստների ցուցադրություն. կներկայացվեն երկու ժողովուրդներին բնորոշ ազգային տարազներ:
Փառատոնի նպատակն է ապահովել ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ոլորտի միջմշակութային համագործակցությունը, նպաստել ստեղծագործող վարպետների գործունեությանը, ինչպես նաև արհեստների և արվեստների արժևորմանն ու տարածմանը:
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ և «Սևան» երիտասարդական ակումբ» ՀԿ-ի նախաձեռնությամբ իրականացվել է «ՍևանաՑԱՆՑ» ծրագիրը:
Ծրագրի նպատակն էր ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի համայնքներում երիտասարդության շրջանում ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության գաղափարի տարածումը, մշակութային և բնապահպանական կրթության խթանումը:
Ծրագրին մասնակցության հայտ էին ներկայացրել ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Գավառ, Մարտունի, Վարդենիս, Ճամբարակ և Սևան խոշորացված համայնքների 15 բնակավայրի 40 երիտասարդներ: Արդյունքում խոշորացված համայնքների 10 բնակավայրից (Սևան, Լճաշեն, Լիճք, Վարդենիկ, Ճամբարակ, Ծովակ, Կուտական, Գավառ, Գանձակ, Սարուխան) ընտրվել է 16 մասնակից, որոնք ներգրավվել են բազմաբնույթ մշակութային միջոցառումներում:
Ծրագիրը հագեցած էր տեսական և գործնական կրթական նյութերով, այդ թվում` տեսական ինտերակտիվ դասընթաց ոչ նյութական մշակութաին ժառանգության պահպանության, գույքագրման և հանրայնացման մասին թեմաներով՝ դրանք համադրելով Սևանա լճի կարևորության, հիմնախնդիրների, լճին առնչվող մշակութային ժառանգության և կլիմայի փոփոխության պարագայում դրանց պահպանության և փոխակերպումների հարցերի հետ: Ծրագրի գործնական հատվածում տեղի են ունեցել նյութի հավաքագրման հանդիպումներ տեղաբնակ բանասացների հետ, նյութի գրանցման մեթոդաբանության ուսուցում, դասընթացավարների ու փորձագետի հետ համատեղ դաշտային հետազոտական աշխատանքների իրականացում, ինչպես նաև այցելություն Սևան ազգային պարկի թանգարան՝ ծանոթանալու լճի հարակից բնական և մշակութային ժառանգությանը:
Ծրագրի շրջանակում Սևան համայնքում տեղի է ունեցել «ՍևանաՑԱՆՑ» երիտասարդական կրթական մշակութային եռօրյա ճամբարը, որի ընթացքում մասնակիցները գործնականում կիրառել են ստացած գիտելիքները: Նրանք համայնքներում բանասացներից գրանցել են ոչ նյութական մշակութային ժառանգության 41 տարր, որոնցից հինգը կներկայացվեն ՀՀ ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պետական ցանկերում գրանցման:
Ծրագրի ավարտին նկարահանված 5 ֆիլմերին կարելի է ծանոթանալ հետևյալ հղումով՝ https://www.youtube.com/playlist?list=PLE3ZSs89BBHT1st-TqFo7paA3hdwS91qV
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ և «Մայ Լիդ Թայմ» մշակութային, երիտասարդական հասարակական կազմակերպության նախաձեռնությամբ Գյումրիում մեկնարկել է «EthnoRhythm. ազգային հնչյունների նոր զարկերակը» մշակութային ծրագիրը:
Այն ուղղված է հայկական ոչ նյութական մշակութային ժառանգության, մասնավորապես՝ ազգային երգարվեստի ճանաչելիության բարձրացմանը՝ Գյումրիի հանրային տարածքներում ժամանակակից գործիքավորմամբ ներկայացնելով ազգային երգերը և ավետիսները։
Նախաձեռնությունը կնպաստի ՀՀ անհապաղ պաշտպանության կարիք ունեցող ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ցանկում գրանցված արժեքների պահպանությանը, փոխանցմանը և հատկապես երիտասարդության շրջանում հանրայնացմանը:
Ծրագրի իրականացումը նպատակ ունի նաև խթանել Գյումրիի երաժշտական ժառանգության կենսունակությունն ու տարածումը նորարարական և մասնակցային մշակութային միջավայրերի ստեղծմամբ՝ երիտասարդական ներուժի միջոցով։
«EthnoRhythm. ազգային հնչյունների նոր զարկերակը» երիտասարդական մշակութային ծրագիրը հավանության է արժանացել ԿԳՄՍ նախարարության «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանության ծրագրեր» անվանակարգով դրամաշնորհային մրցույթում:
ԿԳՄՍ նախարարության աջակցությամբ և «Ավանդույթ և արդիականություն» կրթամշակութային ՀԿ-ի նախաձեռնությամբ Մեգերյան կարպետ համալիրում անցկացվել է «Պատանի ստեղծարար» կրթամշակութային ծրագրի եզրափակիչ ցուցահանդեսը։
Ծրագրի նպատակը հայկական ավանդական ձեռարվեստի պահպանումը, ինչպես նաև հմտությունների ու արժեհամակարգի փոխանցումն է նոր սերնդին՝ նորագույն տեխնոլոգիաների կիրառմամբ։
Ծրագրի շրջանակում 15 պատանի մասնակցել է վարպետաց դասերի «Դիզայնի նախագծում՝ արհեստական բանականության (ChatGPT, AI) կիրառմամբ», «Կարպետագործություն», «Թաղիքագործություն», «Գորգագործություն» ուղղություններով։
Դասընթացները վարել են ոլորտի առաջատար մասնագետները՝ տեսական ու գործնական փուլերի համադրմամբ: Մասնակիցներն ապահովվել են անհրաժեշտ նյութերով, կրթական գործընթացը փաստագրվել է ամփոփիչ ֆիլմի միջոցով։
Ծրագիրը միտված է դեկորատիվ-կիրառական արվեստի հանրահռչակմանը և երիտասարդ սերնդի ստեղծագործական զարգացմանն ու մասնագիտական կողմնորոշմանը։ Այն հարթակ է, որտեղ սերունդները կարող են ոչ միայն ճանաչել ազգային մշակույթը, այլև ձեռք բերել գիտելիքներ, որոնք կարող են կիրառել ապագա մասնագիտության և նույնիսկ սեփական ձեռնարկատիրական նախաձեռնությունների ձևավորման ճանապարհին։
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հովանու ներքո գործող Հարավարևելյան Եվրոպայի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության տարածաշրջանային կենտրոնի նախաձեռնությամբ Բուլղարիայի մայրաքաղաք Սոֆիայում անցկացվել է «Հարավարևելյան Եվրոպայի կենսունակ արհեստները» խորագրով լուսանկարների բացօթյա ցուցահանդեսը։
Ցուցահանդեսում առանձին ցուցանակով ներկայացվել է նաև Հայաստանի ոչ նյութական մշակութային ժառանգությունը, մասնավորապես` գորգագործությունը, դարբնությունը, խաչքարագործությունը և բրդի մշակումը։
Հայաստանի մասնակցությունն ապահովվել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության, Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների, Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիր, Հայոց ազգագրության և ազատագրական պայքարի պատմության ազգային թանգարանների և Տերյան մշակութային կենտրոնի և «Մարաշլյան» ֆոտոատելիեի համագործակցության արդյունքում:
«Հարավարևելյան Եվրոպայի կենսունակ արհեստները» խորագրով ցուցադրությունը ներկայացնում է տարածաշրջանի ավանդական արհեստների հարուստ ժառանգությունն ու բազմազանությունը։ Յուրաքանչյուր ցուցանակ պատմում է տվյալ երկրի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության մասին՝ կարևորելով ժառանգության պահպանությունն ու սերունդներին փոխանցումը:
Ցուցահանդեսում ներկայացված լուսանկարները պատմում են Հարավարևելյան Եվրոպայի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության տարածաշրջանային կենտրոնին անդամակցող 17 անդամ պետությունների 14 արհեստների մասին։
Ցուցադրության նպատակն է բացահայտել տարածաշրջանի ժողովուրդների մշակութային ժառանգության խորքային կապերը, ինչպես նաև ընդգծել արհեստների դերը սոցիալական համերաշխության և ժամանակակից աշխարհում մարդու ստեղծագործական ներուժի զարգացման գործում։
Հայաստանի Հանրապետությունը Հարավարևելյան Եվրոպայի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության տարածաշրջանային կենտրոնին (Սոֆիայի կենտրոն) անդամակցում է 2013 թվականից՝ պարբերաբար միջազգային հանրությանը ներկայացնելով Հայաստանի ոչ նյութական մշակութային ժառանգությունը:
«Երիտասարդները ստեղծում են համը. խոհարարություն և արհեստներ»․ այս խորագրի ներքո է անցկացվում Արհեստների միջազգային 4-րդ փառատոնը, ինչը հուշում է, որ այս տարի փառատոնի ուշադրության կենտրոնում են երիտասարդները՝ որպես մշակութային ժառանգությունը պահպանողներ։
Մասնագիտական կրթության և ուսուցման հետևյալ հաստատությունները մասնակցում են փառատոնին․ Երևանի զբոսաշրջության, սպասարկման և սննդի արդյունաբերության հայ-հունական պետական քոլեջ, Վարդենիսի Բադեյան պետական քոլեջ, Ալավերդու պետական քոլեջ, Դիլիջանի բազմագործառութային պետական քոլեջ, Հրազդանի արհեստագործական պետական ուսումնարան, Արարատի պետական քոլեջ։
Փառատոնի շրջանակում կանցկացվի նաև խոհարարական մրցույթ։